Kamis, 01 Januari 2015
TEMBANG MACAPAT
Kabudayan Jawa mligine babagan
tembang macapat perlu dilestarekake lan dirembakake supaya ora ilang saka tanah
Jawa. Awit tembang macapat klebu warisan kanggo sarana medharake pitutur luhur,
piweling, pepeling, lan pangajak becik kanggo para generasi mudha, kaya kang
ana ing serat – serat Jawa.
Dene sing diarani tembung macapat
yaiku reriptan utawa dhapukaning basa nganggo paugeran tartamtu kang pamacane
kudu dilagokake miturut titilaras kang gumathok.
Titikane Tembang Macapat :
1.
Kaiket
guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan.
2.
Basane
nganggo basa Jawa Anyar.
3.
Bisa
dilagokake tanpa iringan gendhing.
Gunane Tembang Macapat :
1.
Kanggo
kasusatran jaman saiki.
2.
Kanggo
bawa (miwiti gendhing)
3.
Ngarang
kapustakan Jawa
4.
Kanggo
tembang ing pagelaran kethoprak lan wayang.
5.
Kanggo
parikan lan dhagelan.
Kasusatran kang tinemu ing tembang
macapat :
1.
Cakepan
Cakepan iku uga bisa sinebut teks tembang (lyrics).
2.
Pupuh
Sawijining asil karya sastra macapat (Serat Wualng Reh, Serat
Kalatidha, lsp) kabagi dadi prang-pirang pupuh, dene saben pupuh dibagi dadi
pirang-pirang pada. Saben pupuh nggunakake metrum (jenis tembang) kang
padha. Dadi, pupuh yaiku kumpulan pada kang metrum/jinis tembange padha.
Cacahe pada saben-saben pupuh beda, gumantung teks sing digunakake.
Banjur, saben pada dibagi dadi pirang-pirang larik/gatra. Lan saben larik
dibagi maneh dadi pirang-pirang wanda (suku kata).
3.
Pada : bait/sak tembang macapat
4.
Guru
gatra : cacahing larik/gatra
saben sak pada
5.
Guru
wilangan : cacahing wanda (suku
kata) saben sak larik
6.
Guru
lagu : guru lagu yaiku
tibaning swara/vocal ing pungkasan larik. Bisa
sinebut dhong-dhing.
SITI NURHAFIDHOH
SEMARANG, 1
JANUARI 2015
