Minggu, 14 Desember 2014
PRABU
DEWATA CENGKAR
Kraton
Medhang Kamulan diparentah dening raja reseksa kang ajejuluk Prabu Dewata
Cengkar, kang nduweni pakareman mangsa daginging manungsa, utamane kang isih
prawan kencur. Mula awatak : “Adigang, adigung adiguna, sapa sira sapa ingsun,
ya bandhaku ya donyaku, yen bandhaku ya bandha-bandhaku dhewe, kalamun bandhamu
ya karao bandhaku”, mangkono watak padinan kang kasandhang.
Kahanan kang
ngeres-eresi ati tansah sumandhang marang kawulane, nindes kawula alit kang
tanpa daya saben antara mangsa kawulane kudu asok upeti, glondhong
pangareng-areng, lan masrahake putra putrine kang maksih kenya.
Kacarita ing
Dhusun Dhadhapan, kang uga isih kalebu wewengkon kraton Medang Kamulan ana
warandha duwe anak siji aran Rara Wulan. Jalaran saka endahing warna lan rigen
ing sabarang kardi, watake sregep, rigen mugen, nadyan bocah desa nanging
gendhes luwes sasolahe, mula ing Dhadhapan dadi kembanging desa.
Anuju
sawijining dina Rara Wulan lagi ramban ana kebon buri omah nyangking kreneng
klambi kuthu baru lengen gojak-gajeg, pucuking klambi kabundhelake, supaya ora
ngalmbreh, jarit semu lungset kacancut sangisor dhengkul. Akekudhung suwekan
mori semu abang, karo krusak-jrusek sikile miyaki godhong kenikir kang lagi
wancine munggeli.
Simboke ana
burine kang lagi ngundhuhi kara putih, ngandhani anake.
“Ngene ya
Nok sliramu dakharwani, anakku ya mung siji kowe mula sing ngati-ati marang
sabarang gawe, kowe saiki wis ngancik diwasa. Aja gumampang nibakake tembung
lan patrap kang ndakekake kuciwaning liyan lan aja seneng tumindak lelemeran
kang kahire bisa gawe silakamu dhewe. Ngertia ya ndhuk, Prabu Dewata Cengkar
iku isih lumebu desa ngadesa golek mangsan”. Anake banjur sumaur, karo ngenet
ramban kang wus meh kebak.
“Inggih
Mbok, kula sampun mengertos babagan punika. Kula malah sampun cecawis sarana,
maksud kula ngaten le Mbok. Prabu Dewata Cengkar kedah dipun lawan srana
kekiyatan”.
“Wo alah Ndhuk awake dhewe ki duwe kekuwatan sepira,
wis muga-muga wae olehe njajah desa Milangkori ora ngambah desane dhewe ya
Ndhuk”
“Kasinggihan Mbok.”
Ora ngerti sangkan parane
bilahi, wong sakloron padha keget, jalaran weruh pawongan lora, kang
nggegirisi, iket dheblengan wulung sumingset ing sirahe, kaos lorek abang-putih
katon sethithik saka bledhehe klambi hancinco ireng kang ora dibenikake siji
sijia, kathok ireng gokak, gajeg nganggo klanthe kolor werna putih. Brengos crapang
njlekethet, sajak diplintir ing saben dinane. Ngunus gobeng mingis-mingis sajak
wus ngejak getihe prawan kencur.
“Ha...ha..ha, ...He dak
takoni aja goroh, apa iki sing aran Mbok Randha Dhadhapan?”
“Inggih Tu...Tuwan”.
wangsulane karo ngampet rasa bdredheg.
“He wong tuwek elek, aku
iki lurahe prajurit ing Medhang Kamulan kene, Wira Menggala arnku”.
“Yen aku Wira Braja jenengku” Kelorone padha wangsulan
nyebutake jenenge.
“Lha
tekaku ing papan kene ora liya diutus karo Gusti Ratuku Kanjeng sinuwun Dewata
Cengkar supaya nyowana ke anakmu menyang kraton supaya ora dadi gembel kaya
ngene iki”
“Nadyan
awon, tur rekaos kula sampun trimah gesang wonten ngriki kok Tuwan” Mangkono
panyelane Mbok Randha Dhadhapan, karo ngusap eluhe dleweran, saka sela selane
kudhunge.
“Lha sing
ana mburine iku sapa?”, pitakone Wira Menggala santak.
“Punika,
Rara Wulan, anak kula Tuwan”
Sawuse
dijarwani, Rara Wulan diglandhang dening wong sakloron mentas menyang
pungkrukan dalan ing ngarep omahe. Sinambi nyikep panjolane Rara Wulan, kang
tansah njola lan njerit, dumadakan ana nom-noman liwat didherekaken karo para
abdi kinasih cacah telu.
“He Ki
Sanak dhasar manungsa laknat kang ora duwe rasa pri kamanungsan. Bisane kok
mung mbujung pinjunge wanita kang tanpa daya.”
Kaya disamber
mbledheg rasane Wira Menggala karo Wira Braja, lagi iki sasuwene dadi gedibale
Dewata Cengkar ana wong kang wani muni kaya ngono kuwi.
“Heh,...
sapa aranmu Cah Bagus. Kok wani lanyoh-lanyoh, soroh nyawa rene. Bocah wingis
sore, durung ilang pupuk lempuyangmu, dene kowe kok melu cawe-cawe karo urusane
wong gerang”. Mangkono, Ajisaka disenggara macan.
“Dhasar
wong tuwa gaplokan, ora kena kanggo tepa tuladha, amngertia Ajisaka aranku. Aku
wus mangerti akal bulusmu sa Gusti ratumu iku,mula lilakna aku kang dadi sulih
Mbok Randha Dhadhapan kene asok bulu bekti marang Gusti Ratumu”. Sawuse krungu
wangsulan kang cetha Wira Menggala ngguyu alatah-alatah.
“Ha...ha...ha....
ha....ha Nah jebul bagus atimu kaya baguse rupamu, wi ora suash kakehan wuwus
hayo padha rangkat menyang Medhang Kamulan.”
Gancare carita,
Aisaka bisa marak sowan, karo Raja Medhang Kamulan iku. Sawuse diupacarani
pinagka tamu Ajisaka matur :”Dhuh.... Kanjeng Prabu kula pun Ajisaka, ingkang
pinangka sulihipun Mbok Randha Dadhapan pinangka mangsan Paduka ing dinten
punika.”
“Iya,
Ingsun wus priksa karo aturmu Cah Bagus. Wah endah enake iki mengko daginge. Dhasare
enom, bagus, lan besus. Wis enggal mapane enggal dak pangan kuwandhamu.
Sendika dhawuh Sang Prabu, Kula sagah paduka dhahar,
nanging kula nggadhahi panyuwunan.”
“Iya wis
dak lilani matur.”
“Saderengipun
kula dumugi pejah, muga wonten lila Paduka kula ngraosaken nyakrawati wonten
siti tlatah Medhang Kamulan ngriki, mila boten ketang amung saiket wijaripun
kula nyuwun palilah Paduka.”
“Oiya wis
kae lemah perdikan ing iring kidul wetan kae Ingsun paringake marang
kulawargamu, dadi samangsa-manfsa kowe wus tumekane lampus kareben lumuntur
menyang kulawargamu.
“Matur
sembah nuwun, dene kula sampun kaparingan bumi perdikan “saiket” wijaripun
punika Kanjeng Prabu. Ing dina candake Dewata Cengkar sanja lan nduduhake papn
kang kaparingake marang Ajisaka, lan padha sapejagong.
Rikala lagi
ngukur jembare lemah mau ana kaelokan Ikete Aji Ska kabukak saka mustakane arep
dienggo ngukur jembare lemah, nanging ora ngerti sangkan perang bilahi, pucuke
iket mau bisa melar, modot, saengga nyurung awake Aji Saka nganti tumeka ing
Segara Kidul nganti an tiwase. Saiki para wargane padha ngaturake panuwun
marang Aji Saka kang wus bisa mbengkas memalane, nagara kang tansah gawe
kapitunane liyane lan nagara Medhang Kamulan dipangarsani dening Aji Saka
banjur dadi negara kang tata, tentrem adoh saka rasa memengsuhan lan
cecengilan. Tansah memayu hayuning bawana.
(Crita Rakyat Kanthi Besutan)
Hafidoh Putri Ar-Rohman
Semarang, 13 Desember 2014
